HABER MERKEZİ
Türkiye, temmuz ayında son 55 yılın en sıcak dönemini yaşarken, klima kullanımındaki keskin artış elektrik tüketimini tarihi zirveye taşıdı.
Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in yayımladığı analiz, sıcak hava dalgalarının enerji talebinde nasıl dramatik bir değişime yol açtığını gözler önüne serdi.
Rapora göre, Türkiye’de hava sıcaklığındaki her 1 derecelik artış, ortalama 0,77 gigavat ek elektrik üretim kapasitesi ihtiyacı doğuruyor. Bu artış, özellikle 22 ila 32 derece arasındaki sıcaklık artışlarında ciddi bir yük oluşturuyor. Örneğin, sıcaklığın 10 derece artması durumunda, Atatürk Barajı’nın üretim kapasitesine eşdeğer yaklaşık 3 yeni santral gereksinimi ortaya çıkıyor.
Tarihi Zirve: 28 Temmuz’da 59 Gigavatsaat
Türkiye, 28 Temmuz’da saatlik 59 gigavatsaatlik elektrik tüketimiyle tüm zamanların en yüksek düzeyine ulaştı. Ember’in verilerine göre, bu tüketimin yüzde 18’i doğrudan soğutma ihtiyacından kaynaklandı. Yaz aylarında saat 12.00 ile 18.00 arasında soğutma kaynaklı tüketim, genel elektrik kullanımının yüzde 10’unu aşıyor. Bu oran, soğutmanın artık lüks değil, elektrik altyapısı üzerinde belirleyici bir unsur haline geldiğini ortaya koyuyor.
Artan ani talep sıçramaları, elektrik hatları ve trafo merkezleri gibi altyapı bileşenlerinde aşırı yüklenmelere neden olarak arıza ve kesinti risklerini artırıyor.
Güneş Enerjisi Devrede
Raporda, bu baskının azaltılması için en etkili çözümün güneş enerjisi olduğu vurgulanıyor. Güneş enerjisinin üretim saatleri, günün en sıcak saatleriyle örtüştüğü için klima kaynaklı talebi doğrudan karşılayabiliyor. 2024 yazında güneş enerjisi, soğutma ihtiyacının zirve yaptığı saatlerde elektrik talebinin yüzde 20’sinden fazlasını karşıladı.
Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, “Güneş enerjisi, günün en yoğun talep saatlerinde doğal bir dengeleyici işlevi görüyor. Bu, hem şebeke üzerindeki yükü azaltıyor hem de sürdürülebilir enerji dönüşümüne katkı sağlıyor” dedi.
Soğutma Talebi Hızla Yükseliyor
Türkiye’de sadece alan soğutmasına yönelik elektrik tüketimi, 2023-2024 döneminde yüzde 19 artarak 10 teravatsaate ulaştı. Bu miktar, yaklaşık 4 milyon elektrikli aracın yıllık şarj ihtiyacına denk geliyor. Mevcut eğilim devam ederse, soğutma kaynaklı elektrik tüketiminin 2030’a kadar ikiye, 2035’e kadar ise 3,5 katına çıkması bekleniyor.
2008 yılına kadar Türkiye’de elektrik tüketiminin zirvesi kış aylarında görülürken, bu eğilim artık yaz aylarına kaydı. 2025 itibarıyla yaz ve kış mevsimleri arasındaki zirve tüketim farkı, 2008’e göre 12 kat artmış durumda.
Analist Gümüş, bu dönüşümün iyi anlaşılabilmesi için klima kullanımına dair ayrıntılı bir envanter çalışması yapılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, enerji verimliliğini artıracak politikaların hayata geçirilmesi ve şebeke esnekliği sağlayacak çözümlerin yaygınlaştırılması gerektiğini söyledi.
Sonuç: İklim Krizi, Enerji Krizini Tetikliyor
Türkiye, iklim değişikliğinin etkisiyle giderek daha sıcak yazlar yaşıyor ve bu durum, enerji altyapısı üzerinde ciddi baskılar oluşturuyor. Bu baskıyı hafifletmek ve gelecekteki riskleri azaltmak için güneş enerjisinin daha etkin kullanımı, şebeke yönetiminin iyileştirilmesi ve enerji verimliliği politikalarının kararlılıkla uygulanması her zamankinden daha kritik hale geliyor.
