HABER MERKEZÄ°
Süreyya AÄŸaoÄŸlu, Azerbaycanlı Türk avukat ve yazardır. 1903 yılında Azerbaycan’ın ÅžuÅŸa kentinde doÄŸmuÅŸ ve 29 Aralık 1989 tarihinde Ä°stanbul’da hayata veda etmiÅŸtir. Türkiye’nin ilk kadın avukatı olarak tanınan Süreyya AÄŸaoÄŸlu, aynı zamanda kadın hakları savunucuları arasında önemli bir yere sahiptir. Ãœnlü düşünür ve siyasetçi Ahmet AÄŸaoÄŸlu’nun kızı, yazar ve siyasetçi Samet AÄŸaoÄŸlu’nun ise kız kardeÅŸidir.
Süreyya AÄŸaoÄŸlu’nun hayatı, eÄŸitim ve meslek yaÅŸamı boyunca önemli izler bırakmıştır. 1903 yılında doÄŸduÄŸu ÅžuÅŸa’dan ailesiyle birlikte 1910 yılında Türkiye’ye göç etmiÅŸtir. Babası Ahmet AÄŸaoÄŸlu’nun düşünceleri ve görevleri nedeniyle çocukluÄŸu ve gençliÄŸi Türk Ocağı aydınları ve Mustafa Kemal PaÅŸa’nın yakın dostları arasında geçmiÅŸtir.
Süreyya AÄŸaoÄŸlu hukuk okumak istiyordu fakat o dönemde hukuk fakülteleri kadınlar için açık deÄŸildi. Ama o bunu önünde bir engel olarak görmedi. Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi’ne baÅŸvuran ilk kız öğrenci oldu. EÄŸitimini tamamladıktan sonra 1921 yılında hukuk eÄŸitimi almak üzere Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi’ne baÅŸvurmuÅŸ ve fakültenin kız öğrencilere açılmasında öncü bir rol oynamıştır. Ä°stanbul Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra bu fakülteden mezun olarak Türkiye’nin ilk kadın avukatı unvanını elde etmiÅŸtir. Avukatlık mesleÄŸini sürdürmek için Ankara Barosu’na kaydolmuÅŸ ve serbest avukatlık ruhsatını alarak Türkiye’nin ilk kadın avukatları arasında yer almıştır.
Süreyya AÄŸaoÄŸlu, Ä°ngilizce ve Fransızca dillerini de bilen bir hukukçu olarak uluslararası alanda da aktif olmuÅŸtur. Birçok uluslararası konferansta Türkiye’yi temsil etmiÅŸ ve 1946 yılındaki giriÅŸimleri sonucunda Ä°stanbul Barosu’nun Beynelmilel Barolar BirliÄŸi’ne üye olmasını saÄŸlamıştır. 1946-1960 yılları arasında bu birliÄŸin tek kadın yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmıştır. Aynı zamanda Milletlerarası Kadın Hukukçular BirliÄŸi üyesi olan AÄŸaoÄŸlu, 1960 yılında Kadın Hukukçular BirliÄŸi’nin BM Cenevre TeÅŸkilatı temsilcisi seçilmiÅŸtir. AÄŸaoÄŸlu ayrıca 1980-1982 yılları arasında Hukukçu Kadınlar Federasyonu’nun ikinci baÅŸkanı olarak görev yapmıştır.
Süreyya AÄŸaoÄŸlu, siyasi arenaya da girmiÅŸ ve kardeÅŸi Samet AÄŸaoÄŸlu’nun avukatlığını üstlenmiÅŸtir. 1960 Ä°htilali’nin ardından kurulan Yeni Türkiye Partisi’nde siyasi hayata atılmış ve Ä°stanbul il baÅŸkanı olarak görev yapmıştır. Ayrıca önemli sivil toplum kuruluÅŸlarının kurulmasında da etkili olmuÅŸtur. Türk Hukukçu Kadınlar DerneÄŸi’nin baÅŸkanlığını yapmış ve Ãœniversiteli Kadınlar DerneÄŸi, Hür Fikirleri Yayma DerneÄŸi, Soroptimistler Ä°stanbul Kulübü, Türk Amerikan Ãœniversiteliler DerneÄŸi ve kendi kurduÄŸu Çocuk Dostları DerneÄŸi gibi birçok kuruluÅŸta aktif rol almıştır.
Süreyya AÄŸaoÄŸlu aynı zamanda bir yazardır. “Londra’da Gördüklerim” ve “Bir Hayat Böyle Geçti” adlı kitaplarının yanı sıra çeÅŸitli hukuki makaleler kaleme almıştır. 1950’li yılların başında Alman hukukçu Werner Taschenbreker ile evlenmiÅŸ ancak bu evlilikleri 1960’lı yıllarda sona ermiÅŸtir. ÇocuÄŸu olmayan AÄŸaoÄŸlu, 29 Aralık 1989 tarihinde “Kadın Hakları ve ÇaÄŸdaÅŸlaÅŸma” konulu bir panelin ardından düşerek beyin kanaması geçirerek hayatını kaybetmiÅŸtir. Feriköy Mezarlığı’nda bulunan AÄŸaoÄŸlu Aile Mezarlığı’nda defnedilmiÅŸtir. Özel arÅŸivi ise aile fotoÄŸrafları, mektuplar, gazete kupürleri gibi belgelerle doludur ve Ä°stanbul’daki Kadın Eserleri Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir.
