Öfke, “hafif kızgınlıktan, şiddetli öfke ve hiddete kadar değişken yoğunlukta hissedilen, bir duygu durumdur”. Öfke, yaşamımızın her yerinde görülme ihtimali olan doğal bir duygu türüdür.
Bu duygu, hem içsel hem de dışsal olaylardan kaynaklanabilir. Belirli bir kişiye (arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, patronunuz vb.) veya olaya (trafik sıkışıklığı, iptal edilmiş bir randevu) öfkelenebilirsiniz. Daha detaylı bakacak olursak, korku, stres, çaresizlik, hayal kırıklığı, güçsüzlük hissi, ruhsal anlamda zorlanmalar öfke oluşumuna neden olabilmektedir. İsteklerinize ulaşamadığınızda, beklentileriniz karşılanmadığında, yalnızlık, engellenme, itilmişlik, yetersizlik duygusu hissettiğinizde, saygısızlık ya da haksızlıklara maruz kaldığınızda öfke duygunuz devreye girmektedir. Ayrıca, bazen öfkelenmenizden kendi kişisel kuruntularınız sorumlu olabileceği gibi, daha önceden başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş bazı travmatik veya sinir bozucu olayların anıları da sorumlu olabilir.
Öfke uygun ifade edildiğinde, son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüşürse okul-iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Pek çok kişisel ve sosyal problemlerin (örneğin, çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet) temelinde öfke vardır. Öfke hem dışsal, hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar.
Öfke, çok hafif bir tepkiden hiddete kadar farklı yoğunlukta yaşanan bir duygudur. Aynı diğer duygularımız gibi, öfkelendiğimizin de fizyolojik ve biyolojik etkileri olur. Vücudumuz bize öfkeli olduğumuz konusunda bilgi verir. Öfkenin fiziksel işaretleri vardır: Uyaran duyguyu harekete geçirir, stres ve gerginlik başlar, enerjiyi arttıran Adrenalin salgısı artar, nefes alıp verme sıklaşır, kalp atışları hızlanır, kan basıncı artar, vücut ve zihin “savaş ya da kaç” tepkisi için hazırdır.
Öfke Kontrolü, bu duyguyu doğru bir şekilde ifade etme davranışı kazanmak olarak tanımlanmaktadır ve önemli olan husus kriz yönetimini sağlayarak şiddetli davranışlar sergilemeden, bir başka bireye zarar vermeden kişinin duygularını ifade etme yeteneğini kazanmasıdır. Kontrolünü sağlamak için aslında pek çok yol bulunmaktadır. Ama doğru olan yöntem ise öfke kontrolünü sağlamak isteyenler için bireyden bireye değişikliklere neden olabilmektedir.
Öfke kontrolünün sağlanması için birtakım yollar bulunmaktadır. Bunlar;
- Stres oranının artacağı süreç fark edildiğinde kısa molalar vererek sakinleşme sağlanmalı,
- Öfkenizi doğru şekilde ifade edin (Yaşadığınız öfke patlamasının ilk etkileri geçtikten ve biraz sakinleştikten sonra kendinizi sakince ve olabildiğince açık bir şekilde karşınızdaki kişiye ifade etmeye çalışın)
- Öfkelenmeye başladığınızı hissettiğinizde kendinize nefes alacak zaman tanıyın
- Öfkelenmeye sebep olacak olaylar üzerinde değil de çözümler üzerinde düşünün
- Öfkenizi spor yaparak, resim çizerek veya neyi yaparken rahatlıyorsanız onu yaparak dışa vurun!
- Öfkelendiğinizde mizahın gücünden faydalanın! (Başınıza gelen, sinirlenmenize neden olan olayların komik yanlarını görmeye çalışın)
Unutulmamalıdır ki, bu yöntemler ancak bireyin anlık öfke duygusunu kontrol edebilmesine yardımcı olacak tekniklerdir. Eğer kontrol edilemeyen ve gitgide büyüyen saldırgan ve istenmeyen davranışlar olarak yansıttığınız öfke duygunuz var ise öfkenizi kontrol etmek adına psikolojik destek almanız gerekmektedir.
